نام و نامگذاری در فرهنگ عمومی دنیا جایگاه ویژه ای برای خود دارد. وجه تمایز انسان ها و سایر موجودات این است که با اسم از یکدیگر شناخته می شوند. در اسلام، نامگذاری و انتخاب اسم، از یک ویژگی خاص برخوردار است. آیین و مراسم نامگذاری و انتخاب نوع اسم در اسلام، یک فرهنگ قابل توجه به شمار می رود. از اولین روزی که کودک قدم به دنیا می گذارد، در اسلام عنایت شده است که تا سه روز اسم کودک گذاشته شود.
سیره ی پیشوای بزرگ اسلام، پیامبر اکرم(ص) این بوده است که هنگام نامگذاری کودک، ابتدا اذان به گوش راست او، و سپس اقامه به گوش چپ او می خواند و آن گاه نام کودک را می نهاد و حضرت فرموده است: که پیروانشان یا نام ایشان را و یا نام یکی از پیشوایان معصوم اسلام را بر فرزندشان بگذارند.[۱] هم چنین فرموده است: بهترین و زیباترین نام را برای فرزندان خود برگزینید و از انتخاب نام های زشت و مسخره آمیز و ناپسند پرهیز کنید،[۲] و شخص حضرت سیره اش این بوده است که اگر نام کسی و یا شهری، زشت بود اقدام به تغییر آن می کرد و نام بهتری برای آن انتخاب می فرمود.
به همین خاطر، اسلام یکی از وظایف پدر ومادر را نسبت به فرزند، انتخاب نام نیک قرار داده است.
امام صادق(ع) فرمود:
اَوَّلُ ما یبرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أن یسَمَّیهُ بِاِسْمٍ حَسَنٍ فَلْیحْسنَ اَحَدُکمْ اِسْمِ وَلَدِهِ؛[۳] اولین قدم خوبی که انسان بر می دارد این است که نام نیک به فرزند خود بگذارد، پس در این کار نیک کوتاهی نکنید.
امام صادق(ع) فرمود:
مَنْ وُلِدَ لَهُ اَرْبَعَةُ اَوْلادِ لَمْ یسمَّ اَحَدهُمِ بِاِسْمی فَقَدْ جَفانی؛[۴] پیامبر خدا(ص) فرمود: هرکس چهار فرزند داشته باشد و نام مرا بر یکی از آنها نگذارد بر من ستم کرده است.
امام صادق(ع) فرمود:
أَنَ رَسُولَ اللهِ کانَ یغَیرُ الاَسْماءَ الْقَبیحَةَ فِی الْرِّجالِ وَ الْبُلدانِ؛[۵]رسول خدا(ص) نام های زشت را تغییر می داد. هم نام شهرها را و هم نام انسان ها را.
این مسائل علاوه بر اینکه یک برنامه ی ظاهری و تشریفی که در اسلام و در میان مسلمانان وجود دارد، حکایت از یک برنامه ی واقعی و معنوی و درونی نیز دارد، برای کسی که در دارالاسلام زندگی می کند. یک هویت و کیش است و یک شعار مذهبی است و اعلان حضور و عرضه ی وجود و اظهار وجود و هستی و زنده بودن است و شعائر دینی است، بر کسی که عِرق مذهبی و دینی دارد و زنده نگه داشتن آثار نبوت است. پیش از نامگذاری، اسلام به یک برنامه ی ظریفی نیز مسلمانان را توجه داده است و آن، این است که وقتی کودک به دنیا آمد کام او را با تربت امام حسین(ع) متبرک کنند.
پی نوشت ها:
[۱] قالَ الصّادِقُ(ع): «لایدْخُلُ الْفَقْرُ بَیتاً فیهِ إسْمُ مُحَمَّدٍ أوْ اَحْمَدٍ أَوْ عَلِی أوْ الْحَسَنِ أَوْ الْحُسَینِ أوْ جَعْفَرِ أَو طالِبٍ أَوْ عَبْدُاللهِ أَوْ فاطِمَةَ مِنَ النِّساءِ» وسائل الشیعة، ج ۲۱، ص۳۹۶.
[۲] وسائل الشیعة، ج ۲۱، ص ۳۹۴.
[۳] وسائل الشیعة، ج ۲۱، ص ۳۸۹، چاپ جدید.
[۴] وسائل الشیعة، ج ۲۱، ص ۳۹۳، چاپ جدید.
[۵] وسائل الشیعة، ج ۲۱، ص ۳۹۰، چاپ جدید.
منبع: حوزه نت