تاريخ زندگانی كريمة اهل بيت

نویسنده : سيد محمدصادق ميرقيصري

جانِ قم
يك سال بعد از هجرت علي بن موسي الرضا(ع) نامه‌اي خطاب به خواهر گرامي‌اش نوشت و حضرت معصومه(س) پس از دريافت نامه، براي اداي رسالت زينبي و پيام ولايت، به همراه عده‌اي از برادران و برادرزادگان، به طرف خراسان حركت كرد. اينجا بود كه مأمون ملعون با زيركي تمام از هدف اين سفر آگاه شد و مانع شد تا اين رسالت زينبي محقق شود. ياران مأمون در شهر ساوه، با كاروان حضرت معصومه(س) درگير شدند و با ناجوانمردي، بيشتر مردان از جمله تمامي برادران آن حضرت را به شهادت رساندند. حضرت معصومه(س) بر اثر اين حادثه از شدّت ناراحتي و بنا به قولي به دليل مسموميت به سختي بيمار شد و ادامة سفر برايشان ناممكن گشت و دستور دادند كه او را به شهر قم ببرند.۳
٭ ٭ ٭
بزرگان شهر قم وقتي از اين خبر مطلع شدند، به استقبال آن حضرت شتافتند و در حالي كه موسي بن خزرج، بزرگ خاندان اشعري زمام ناقة آن حضرت را به دوش مي‌كشيد و عدّة فراواني از مردم، پياده و سواره، گرداگرد كجاوة حضرت در حركت بودند، حدوداً در ۲۳ ربيع الاول سال ۲۰۱ ق. حضرت وارد شهر قم شد. سپس در محلي كه امروز «ميدان مير» ناميده مي‌شود، شتر آن حضرت در جلوي منزل موسي بن خزرج زانو زد و افتخار ميزباني حضرت نصيب او شد. آن بزرگوار به مدت ۱۷ روز در اين شهر زندگي كرد و در اين مدت، مشغول عبادت و راز و نياز با پروردگار متعال بود. محلّ عبادت آن حضرت در مدرسة «ستيّه» بود كه هم اكنون با نام «بيت النور» محل زيارت ارادتمندان آن حضرت است. سرانجام در روز دهم ربيع الثاني سال ۲۰۱ ق. با اندوه فراوان ديده از جهان فرو بست و شيعيان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تجليل فراوان پيكر پاكش را به سوي محلّ فعلي كه در آن روزگار بيرون شهر و به بابلان معروف بود، تشييع كردند. پس از دفن حضرت معصومه(س)، موسي بن خزرج سايباني از بوريا بر فراز قبر شريفش قرار داد تا اينكه حضرت زينب، فرزند امام جواد(ع) به سال ۲۵۶ ق. اوّلين گنبد را بر مزار قبر شريف عمة بزرگوارش بنا كرد و بدين سان، تربت پاك آن بانوي بزرگوار اسلام، قبله‌گاه قلوب ارادتمندان به اهل بيت و دارالشفاي دل‌سوختگان عاشق ولايت و امامت شد.۴
٭ ٭ ٭
پس از وفات حضرت معصومه(س) سه تن از دختران موسي مبرقع، پسر امام جواد(ع) به نام‌هاي امّ محمد، ميمونه و بريهيه كنار آن حضرت دفن شدند. محدث قمي از بانوان ديگري نيز نام برده است كه در كنار مرقد مطهر حضرت معصومه(س) مدفون هستند مانند: زينب، دختر امام جواد، امّ اسحاق، كنيز محمد بن موسي مبرقع و امّ حبيب، كنيز محمد بن احمد بن موسي مبرقع. بنابراين، در مجموع شش تن از امام زادگان و نوادگان امام جواد(ع) در كنار مرقد مطهر حضرت معصومه(س) دفن شده‌اند و شايسته است آنان كه مرقد شريف حضرت معصومه(س) را زيارت مي‌كنند از آنها نيز ياد كنند، گرچه با اين جمله كوتاه باشد: «السلام عليكنّ يا بنات رسول الله، السلام عليكنّ و رحمـ[ الله و بركاته؛ سلام بر شما اي دختران رسول خدا(س) سلام بر شما و رحمت و بركت خدا بر شما».۵
٭ ٭ ٭
نام شريف آن بزرگوار؛ فاطمه و مشهورترين لقب آن حضرت، معصومه است. پدر بزرگوارش امام هفتم شيعيان، حضرت موسي بن جعفر(ع) و مادر مكرّمه‌اش، حضرت نجمه خاتون است. آن بانو، مادر امام هشتم نيز هست. بنابراين حضرت معصومه(س) با حضرت رضا(ع) از يك مادر هستند. ولادت آن حضرت در روز اوّل ذيقعده سال ۱۷۳ هجري قمري در مدينة منوّره واقع شده است. ديري نپاييد كه در همان سنين كودكي، با مصيبت شهادت پدر گرامي خود در حبس هارون در شهر بغداد مواجه شد. لذا از آن پس، تحت مراقبت و تربيت برادر بزرگوارش حضرت علي بن موسي الرّضا(ع) قرار گرفت.
در سال ۲۰۰ ق. در پي اصرار و تهديد مأمون عباسي، سفر تبعيدگونة حضرت رضا(ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون اينكه كسي از بستگانش و اهل بيت خود را همراه ببرند، راهي خراسان شدند.»۲
يكي از ويژگي‌هاي حضرت معصومه(س) اين بود كه به علوم اسلام و آل محمّد(ص) آگاهي داشت و جزو راويان و محدثان به شمار مي‌رفت. اگرچه تمام روايت‌هاي آن حضرت به دست ما نرسيده است، ولي به برخي احاديثي كه از آن حضرت نقل شده، اشاره مي‌كنيم:
۱. در كتاب ارزشمند «الغدير»، به نقل از كتاب‌هاي متعدد اهل سنت، حديث غدير از آن بانوي بزرگوار اين گونه
نقل شده است: «دختران امام كاظم(ع)، فاطمه (معصومه) و زينب و ام كلثوم گفتند: روايت كرد براي ما فاطمه، دختر امام صادق(ع) و گفت: روايت كرد براي من فاطمه، دختر امام باقر(ع) و او گفت: روايت كرد براي من فاطمه، دختر امام سجاد(ع) و او گفت: روايت كردند براي من فاطمه و سكينه، دختران امام حسين(ع) و آنها گفتند: روايت كرد ما را امّ كلثوم، دختر فاطمة زهرا(س) و او از مادرش فاطمة زهرا(س) دختر پيامبر روايت كرده كه آن حضرت فرمود: «آيا فراموش كرديد سخن رسول خدا(ص) در روز غدير خم را كه فرمود: هر كس كه من مولا و رهبر او هستم، پس علي مولا و رهبر اوست؟ و نيز به علي(ع) فرمود: «نسبت تو به من، مانند نسبت هارون به موسي است».
۲. فاطمه [معصومه]، دختر امام كاظم(ع) و او از فاطمه، دختر امام صادق(ع) و او از فاطمه، دختر امام باقر(ع) و او از فاطمه، دختر امام سجاد(ع) و او از فاطمه، دختر امام حسين(ع) و او از زينب، دختر علي(ع) و او از فاطمة زهرا، دختر رسول خدا(ص) روايت كرد كه فرمود: «آگاه باشيد! كسي كه با حبّ آل محمد از دنيا رفت، شهيد از دنيا رفته است».۶
سالروز شهادت آن بانوي بزرگوار را به امام موعود(ع) و موعوديان گرامي تسليت عرض مي‌كنيم.

پي نوشت ها :

۱. مهتاب اهل بيت(ع)، به كوشش: سيد حسين اسحاقي، ص ۳.
۲. مهدي مراد حاصل، كريمة اهل بيت، روزنامة همشهري، ۹/۱/۱۳۸۷، ص ۳.
۳. ر.ك: كريمة اهل بيت، ص ۴؛ مهتاب اهل بيت، ص ۱۸.
۴. كريمة اهل بيت(ع)، ص ۴
۵. مهتاب اهل بيت(ع)، ص ۲۴.
۶. همان، صص ۳۲ و ۳۵.

ماهنامه موعود شماره ۱۱۰

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید

فهرست