بسمه تعالی
راهکارهای تحصیل نشاط[۱]
عوامل مادی نشاط (۸)
بهداشت فردی و دانستن مقداری از علم طب
جسم، مرکب روح است و انسان ناگزیر است برای حفظ سلامت روح به سلامت جسم نیز اهمیت دهد و با رسیدگی به جسم خود و حفظ آن از آفات و بیماری ها، در مراقبت از این امانت الهی بکوشد؛ زیرا روشن است که مرکب خسته و بیمار، هرگز صاحبش را به سرمنزل مقصود نمی رساند و آن که جسمش ناسالم باشد، روحش نیز از پیمودن راه رشد و خوشبختی باز می ماند. از این رو گفته اند انسان باید طبیب خود باشد و با آزمودن خویش و ثبت حالات خود، به اسباب و علل سلامتی و بیماری خود پی برده و نظارت دقیق بر روند سلامتی و قدرت خود داشته باشد. در این میان دانستن اصل بهداشتی فردی و رعایت آن ها و نیز دانستن علم طب در حد رفع نیاز های روزمره و شخصی، شناخت طبع خویش و خوردنی های مناسب با آن طبع و آگاهی از خواص خوردنی ها و آشامیدنی ها، ضروری می نماید. دقت در خوردنی ها و آشامیدنی ها، استفاده از غذاهای مفید و به اندازه کافی، دوری از محیط های آلوده و دمای نامناسب برای بدن، در ارتباط است، از عوامل ایجاد نشاط جسم و روح به شمار می آیند.
حضرت علی علیه السلام می فرمایند: «العافیة أشرف اللباسین[۲]؛ سلامتی، شریف ترین و ارزشمندترین پوشش هاست.»
باغچه داری و گل کاری
خلقت گل و فلسفه وجود باغ و سبزه زارها، جهت چشم نوازی انسان و کسب نشاط و بهجت به هنگام دیدن آن ها است. خداوند متعال در توصیف آفرینش باغ ها می فرماید:
«وَ أنزَلَ لَکُم مِنَ السَّماءِ ماءً فَأنبَتنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهجَة؛[۳] خداوند از آسمان برای شما آب فرستاد؛ پس به وسیله آن، باغ هایی بهجت انگیز رویانید.»
نگاه به گل ها و تأمل در رنگ، شکل، مقدار و بهره گیری از بوی خوش آن ها، سپاهی از زیبایی و تقارن و لذّت را بر درون گسیل می دارد و می تواند منشأ نشاط خاطر و غم زدایی و شست و شوی دل و ذهن از عوامل کسالت بار و خسته کننده باشد.
همچنین باغداری و باغچه داری اگر چه در شکل خانگی آن، از مواردی است که به جسم و روح سلامت و نشاط می بخشد و انسان با این اشتغال، ضمن اُنس با طبیعت و برداشت محصولات آن، محیط زندگی خود را نیز با نشاط و شاداب می کند.
امام خمینی (ره) در حیاط کوچک منزلشان اُنس خاصّی با گل ها داشتند و حتّی عمر گل های باغچه را به خاطر می سپردند.
فاطمه طباطبایی؛ دختر حضرت امام نقل می کند:
«در باغچه گل های زیادی روییده بود. یک روز که همراه آقا در حیاط قدم می زدم، گلی را به من نشان دادند و گفتند: این گل چند روزه است؟ مکثی کردم و گفتم: نمی دانم. گفتند: سه روز است. به همین ترتیب گل های دیگری را نشان دادند و زمان و روییدنشان را بیان کرده و یکی یکی نام هر کدام را عنوان کردند. آن وقت به گلی که تازه غنچه کرده بود، اشاره فرموده و گفتند: این تویی و آن طرفی احمد است. آن گاه به گل پژمرده ای اشاره کرده و گفتند: آن هم من هستم.[۴]»
بزرگان، در خصوص استفاده از گل و زیبایی ها و اثرات آن می گویند:
- چشمان شما، گوش های شما و بینی شما، سه جاده بزرگی هستند که شما را با حدّ فاصل دنیا مربوط می کنند؛
- من گل ها را دوست دارم؛ خانه من پر از گل است؛ گلدان های بزرگی دارم که رنگ های تند و مشخص دارند و هر نقطه، بوی مخصوص و مختلفی پخش می کند؛
- من به شما توصیه می کنم از چیز هایی که دوست دارید، (از جمله گل ها) جلب نیرو کنید تا آن چیز ها شما را هم به عوالم خود ببرند؛
- گل ها مرا سرشار از شادی و نشاط می سازند و مناظر متعدد و تاریک زندگی اطراف ما را دور می کنند. آن ها راه فراری هستند که بدین وسیله خود را از دست تزاحم حیات، رها و خلاص می کنیم.
[۱] برگرفته از کتاب «احساس خوب» به قلم حجة الاسلام و المسلمین نیلی پور.
[۲] غرر الحکم و درر الحکم، ص ۸۸.
[۳] سوره مبارکه نمل، آیه ۶۰.
[۴] برداشت هایی از سیره امام خمینی ره؛ ج ۲، ص ۱۷۲.