ارتباط والدین با فرزندان

ارتباط والدین با فرزندان
امام علی علیه السلام در وصیت خود به امام حسن مجتبی علیه السلام می فرمودند: قلب جوانان همانند سرزمین هموار و تهی از هرگونه انحرافی است. پس زودتر به ادب مبادرت کنید پیش از آنکه قلب او مشغول به چیزهای دیگر شود.
در زندگی انسان هیچ نهادی به اندازه خانواده در رشد و پروش آدمی موثر نیست، تاریخ شکل گیری خانواده به اندازه تاریخ زندگی بشر است، اهمیت خانواده مشتمل از پدر و مادر و فرزندان،  و نقش حیاتی آن در سلامت و سعادت تمام اعضای خانواده بر کسی پوشیده نیست پایه ایی ترین نیاز برای رشد نوجوان و جوان این است که از یک محیط خانوادگی امن و قابل اعتماد که بتواند به آن تکیه کنند بر خوردار باشند.
امام علی علیه السلام فرمودند: سنن و آداب خود را بر فرزندانتان تحمیل نکنید، زیرا اینها برای زمانی غیر از زمان شما خلق شده اند.
انتظارات نوجوانان و جوانان از والدین؛

  • به ما علاقه داشته باشند و هرگاه کمکی از آنان می خواهیم دریغ نکنند.
  • به حرف ما گوش کنند و سخن ما را آنطور که هست درک کنند.
  • به ما نشان دهند که واقعا ما را دوست دارند.
  • بخشی از وقت خود را به ما اختصاص دهند.
  • ما را مورد تایید و حمایت قرار دهند..
  • چه خطا بکنیم یا نکنیم ما را همان طور که هستیم بپذیرند.
  • به ما اعتماد کنند و از ما انتظار بهتر رفتار را نداشته باشند.
  • با ماهمانند افراد رشد یافته رفتار کنند.
  • ما را مورد راهنمایی و مشورت خود قرار دهند.
  • والدین ، افراد شاد و خوش خلقی باشند و محیط خانه را با نشاط نگهدارند.
  • والدین ما سعی کنند الگوی خوبی در اختیار ما بگذارند.

امام باقر علیه السلاممی فرمایند فرزندانبا صلاح و درستی پدران خود از بدیها و آفات حفظ می شوند .
همدلی و همدردی با نوجوان و جوان توسط والدین
گوش دادن به حرف نوجوانان و جوانان، درک مبتی بر همدلی و همدردی با آنان لازمه ی ایفای نقش صحیح والدینی در ارتباط گیری با نوجوانان و جوانان است. همدلی و همدردی به همان معنای خاص خودش ، توانایی همانندسازی خود با افکار نگرشها و احساسات شخص دیگر است. این نوعی حساسیت عاطفی نسبت به دیگران و سهیم شدن در تجارب شخص دیگر و احساسات وی است. این امر آن است که فرزند آنان نیز خودشان بی عاطفه بار خواهند آمد ارتباط گیری نوجوان با والدین در طول دوره نوجوانی تا اندازه ایی روبه کاهش می رود و این بطور طبیعی اتفاق می افتد والدین بارفتار خود نباید اجازه دهند این روند سریعتر و وسیعتر شود و اوضاع ارتباطی آنها ازانچه که هست وخیمتر شود.
حرف نوجوان این است که از والدین خود انتظار ادارک مبتنی بر همدلی و همدردی و گوش شنوا دارند و دلشان می خواهد که والدینشان بفهمند که آنان هم حرفهای ارزشمندی برای گفتن دارند.حضرت علی علیه السلام فرمودند هنگام سلامت و سرزنش جوان همه پلها را خراب نکنید همه راهها را مسدود نسازید و یک راه بازگشت را برای او نگه دارید تا سرزش شما موجب طغیانگری و سرکشی جوان نشود .

بستن درهای گفتگو
تحقیقات نشان داده است که اگر والدین گفتگوی صمیمانه ی با نوجوانان و جوانان خود داشته باشند فضای خانوادگی آنان بسیار سالمتر و شادمانه تر خواهد بود… برخی از والدین وقتی که نوجوان یا جوان آنها نظری مخالف با نظرشان دارند و یاعقیده ی آنان را نمی پذیرندو با آنها بحث می کنند احساس خطر و بی حرفی می کنند و با توپ و تشر به آنها می گویند دیر بس است لازم نیست بیش از این حرف مذاکره و ارتباط سالم وصمیمانه با فرزند خود را می بندند و خود را از موهبت لطف و محبت نزدیک ترین عزیزان خویش محروم می سازند گفتگوی آرام و صمیمانه و دوطرف بین اعضای خانواده کلید ارتباط سالم خانوادگی است . برای این ارتباط سالم باید وقت گذاشت و رابطه باز و راحتی را باید پایه ریزی کرد.
راهنمایی و کنترل نوجوان و جوان
پیامبر صلی الله علیه وآله و سلم فرمودند : خداوند پدر و مادری را رحمت کند که نسبت به فرزندشان آسان گیر باشند و سخت گیر نباشند. تکلیف توان فرسا نکنند و فرزند خود را به گناه وادار نکنند به او دروغ نگویند و در برابر او مرتکب اعمال احمقانه نشوند
چگونگی راهنمایی و کنترل نوجوان و جوان به شکلهای مختلفی توسط والدین صورت می گیرید که این روشها به نوع شخصیت نوع ارتباط والدین با فرزند و فرهنگ اجتماعی افراد بستگی دارد برخی والدین انتظار دارند که فرزندان آنها مطیع و حرف شنو باشند و آنچه والدین می خواهند را انجام دهند برخی دیگر اساسا اعتقادی به کنترل فرزندان ندارند گروهی از والدین رفتاری بی ثبات دارند به این صورت که گاهی به کنترل فرزندان خود دست می زنند و گاهی آنان را به حال خویش رها می کنند و دسته ایی دیگر از والدین کنترل و راهنمایی را به صورت همزمان و برحسب مورد به کار می گیرندوالدین از جهت رفتار و تعامل با نوجوان و جوان خود به والدین دوست دارند یا طرد کننده آرام یا مضطرب درگیری فارغ البال سخت گیر یا انعطاف پذیر و کمترل کننده یا آزاد گذرانده تقسیم می شوند تمام این انواع راهنمایی و کنترل رفتار و تعامل والدین با نوجوان و جوان بر رفتار کنونی و آتی فرزندان و چگونگی سازگاری آنان با زندگی موثر می باشد.
آنچه از بررسی ها و پژوهش ها و شاخص های جهانی بر روی رفتار و ارتباط والدین و فرزندان بدست می آید این است که روشی که کارایی بالایی برای تربیت همه جانبه فرزندان دارد و برای آنها سودمند تر است کنترل و راهنمایینوجونان و جوانان بصورت همزمان و برحسب مورد با در نظر گرفتن دو جنبه اساسی پاسخگو بودن والدین و توقع و انتظار داشتن والدین از فرزندانمی باشد.
پاسخگو بودن که باتعابیر مختلفی نظیر عشق محبت صمیمیت و پذیرش مطرح شده است حاکی از رفتار آن دسته از والدین است که عواطف گریم به فرزند ارائه می کنند و با درک درست موقعتی وی باعث اطمینان خاطر فرزند خود می شوند آنان بیشتر وقتها از تشویق و تحسین و به ندرت از تنبیه استفاده می کنند ابزار عشق و صمیمیت به فرزند باعث عزت نفس رفتارهای سازنده و رضایت بخش با دیگران توانایی دقت به جوانب مختلف مسائل و احساس با کفایتی از هویت خود در نوجوان و جوان می شود.
توقع داشتن از نوجوان و جوانان از سوی والدین به معنای کنترل کردن ومحدود کردنبا سختگیری زیاد و قرارد دادن چهار چوبهایبسیار تنگ در حوزه فعالیت های فرزندان نمی باشد و اثر مخربی دارد.
آنچه بعنوان بهترین الگوی رفتاری در این حیطه منظور است و کارایی بالایی دارد این است که والدین از یک سو پاسخگوی محبت و صمیمیت مورد نیاز نوجوان و جوان خود باشند و از سوی دیگر کنترل کافی و معقولانه به دور از سختگیری به رفتار آنان را داشته باشند و انتظارات و توقعات مشخص اجتماعی فرهنگی مذهبی و آموزشی را که از نوجوان و جوان خود دارند را بر ایشان تبیین کنند و در عین حال آنان را به قدر کافی آزاد بگذارند و تشویقشان کنند تا ظرفیت ها و استعدادهای خود را به ظهور برسانند.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند: « شما را به نیکی با نوجوانان سفارش می کنم زیرانرمترین دلها را دارند به راستی که خداوند در بشارت دهنده و هشدار دهنده برانگیخت.»
فنون کنترل تربیت که توسط والدین اعمال می شود باید سنجیده و همراه با توضیح و تبیین مسائل به آنان باشد. این فنون وقتی که همراه با توضیح و استدلال و تبیین از جانب والدین باشد باعث درونی شدن اصول اخلاقی درنوجوان و جوان خواهد شد
نوچوان و جوان که از جانب والدین مورد تبادل اطلاعات عقاید قرار می گیرد در حل تعارضات نیز بیش از سایرین موفق هستد و برعکس استفاده والدین از تنبیه بدنی و ایجاد محرومیت و ممنوعیت غیر اصولیبدون گفتگو و تبادل اطلاعات برای نوجوان و جوان مانع از ارزشهای عاطفی فکری و اجتماعی آنان می شود و زمینه های پرخاشگری و خشونت و ارتکاب جرائم را در آنان فراهم می کند.
ترک محبت نیز اگر به تکرار مورد استفاده قرار گیرد تاثیر مخربی بر نوجوان و جوان می گذارد و این احساس را در آنان بوجود می آورد که مورد علاقه و الدین نیستد و عزت نفسشان را کاهش میدهد و از توانایی آنان می کاهد والدین باید نشان دهند از خطا کردن فرزنداشان بیزارند ولی فردی را که اشتباه می کند را دوست دارند و خطای او را می بخشند.
من الله توفیق
آدرس مطالب

  1. کتاب نوجوان و جوان و خانواده بقلم : آناها دکتر حسین لطف ابادی
  2. جوان و جوانی بقلم :محس نصری
  3. نوجوانی و جوانی محدودیت ها و مصونیت ها : حسین جلالی
  4. خانواده موفق ارتباط سالم والدین و فرزندان : علی حسین زاده
وسائل الشیعه ج ۲۱ ص ۴۷۹
حکمت ۲۶۷ نهج البلاغه ص ۳۵۳
الحدیث ج ۱ ص ۲۹۶
شرح نهج البلاغه ج ۲۰ ص ۲۵۳
وسائل الشیعه ج ۲۱
بحار الانوار مجلسی ج۱ ص۳

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید

فهرست